Làng nghề cơ khí Xuân Tiến khởi đầu từ nghề đúc đồng truyền thống. Trong tiềm thức của những cụ phụ lão trong làng, những sản phẩm đồng như nồi, mâm, chậu, chuông,…được làm từ đôi bàn tay tài hoa của người thợ Xuân Tiến đã có mặt trong nhiều gia đình Việt Nam từ cuối thế kỷ XX. Trải qua thời gian, cùng sự năng động, sáng tạo, khả năng thích ứng thị trường, làng nghề Xuân Tiến đã mở rộng sản xuất sang các mặt hàng cơ khí vừa và nhỏ. Khi chiếc đèn Hoa Kỳ rút dầu là phương tiện thắp sáng cho mọi nhà, từ Xuân Tiến, những sản phẩm này đã ra đời hàng loạt, được người tiêu dùng rất ưa chuộng. Cùng với đó, những sản phẩm từ rèn như nhôm, sắt cũng có mặt trên thị trường. Không dừng lại ở đó, những người thợ làng nghề Xuân Tiến đã tiếp cận tới những sản phẩm đòi hỏi độ chính xác, tinh xảo cao như phụ tùng xe đạp, đèn măng sông, kèn đồng,…

     Vào những năm 1960, khi địa phương chủ trương quy tụ lao động có tay nghề vào sản xuất tập thể, những người thợ làng nghề Xuân Tiến đã nhanh chóng tập hợp lại. Bằng bàn tay và tinh thần đoàn kết tập thể, hợp tác xã Xuân Thanh (năm 1965 đổi tên thành hợp tác xã Thống Nhất) đã ra đời, tồn tại và phát triển cho tới đầu những năm 1990. Đây có thể coi là thời kỳ phát triển thịnh vượng của làng nghề, người làm nghề trong hợp tác xã lần đầu tiên được hưởng nhũng ché độ như công nhân viên chức. Quan trọng hơn, những sản phẩm của họ đã đóng góp công sức cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và phục vụ đất nước những năm đầu đổi mới. Trong quãng thời gian đó, người thợ Xuân Tiến làm việc với tinh thần hăng say. Mọi người cùng nhau chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm làm nghề, cùng nhau bắt tay hợp tác sản xuất. Thời điểm hợp tác xã Thống Nhất giải thể, gần như không ai dám chắc vào một tương lai tốt đẹp của làng nghề cơ khí Xuân Tiến.

    Nhưng thực tế đã chứng minh điều ngược lại, 200 lao động của hợp tác xã đã trở về gia đình, vừa sản xuất giữ nghề, vừa mạnh dạn tìm hướng đi cho riêng mình. Hơn 10 năm qua, làng nghề Xuân Tiến đã không ngừng mở rộng về quy mô, thị trường tiêu thụ, đa dạng về sản phẩm, khảng định về chất lượng. Đến nay, có hàng trăm hộ làm nghề cơ khí thu hút hàng ngàn lao động đia phương và các vùng lân cận.

     Cũng phải khảng định thêm rằng, nhiều Công ty TNHH, Công ty cổ phần, doanh nghiệp tư nhân hình thành và phát triển rất tốt. Với chính sự mạnh dạn, dám nghĩ dám làm của những người làm nghề tâm huyết đã giúp làng nghề cơ khí Xuân Tiến có những bước đi vững vàng như hôm nay.

 

Nghề cơ khí ở Cụm CN Xuân Tiến

 

    Với sản lượng bình quân 5-6 nghìn chiếc/năm, máy đập lúa liên hoàn đang là sản phẩm tiêu thụ mạnh nhất, mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất cho doanh nghiệp Nhật Việt nói riêng, làng nghề Xuân Tiến nói chung. Những năm gần đây, sản phẩm này đã có mặt tại thị trường Trung Quốc-Lào và được bạn hàng rất ưa chuộng. Sản phẩm đã được đăng ký chất lượng, thương hiệu và bản quyền. Không những thế, sản phẩm đã có mặt ở nhiều hội chợ lớn nhỏ và giành được những giải thưởng cao.

    Trong khi ngành cơ khí của cả nước, kể cả những đơn vị có tiếng trong lĩnh vực cơ khí đang đứng trước những thách thức không nhỏ, thì sự tồn tại và phát triển không ngừng của một làng nghề cơ khí như Xuân Tiến quả là điều đáng trân trọng. Đóng góp của ngành công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp trong GDP toàn xã cũng không ngừng tăng lên.

     Quan điểm xuyên suốt quá trình chỉ đạo đường lối phát triển của xã Xuân Tiến trong nhiều năm qua là “Sản xuất nông nghiệp phải chuyển dịch mạnh hơn nữa, phải đảm bảo về an ninh lương thực. Muốn làm giàu phải phát triển kinh tế làng nghề. Bắt đầu từ việc duy trì, phát triển các mặt hàng truyền thống, không ngừng nâng cao về chất lượng, đồng thời tìm tòi, mở rộng các mặt hàng mới phù hợp với người tiêu dùng”. Xã Xuân Tiến cũng đã có những chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho nghề cơ khí phát triển. Những hoạt động này đã tạo được dư luận tốt, giúp người làm nghề yên tâm gắn bó bản thân và gia đình vì sự phát triển của làng nghề.